Dziedzictwo kulinarne Mazur Garbatych i Suwalszczyzny

Będąc na Suwalszczyźnie lub Mazurach Garbatych warto poznać różnorodność kulinarnych specjałów tej krainy. Połączenie zdrowych produktów i bogatego dziedzictwa pogranicza oznacza naprawdę wyjątkową kuchnię. Zapraszamy do zatrzymania się podczas wędrówki po regionie na „Przystankach kulinarnych”. Jest to szlak kulinarny opracowany przez Suwalską Izbę Rolniczo-Turystyczną, członka Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej, w ramach projektu łączącego obszar Suwalszczyzny i Mazur Wschodnich, tzw. platformy współpracy EGO SA (Ełk, Gołdap, Olecko, Suwałki, Augustów). W ramach projektu powstało wydawnictwo prowadzące do obiektów gastronomicznych i gospodarstw agroturystycznych, gdzie według starych receptur przyrządza się potrawy zgodnie z wieloletnią tradycją, gdzie nie tylko można skosztować, ale także zabrać ze sobą odrobinę prawdziwych przysmaków naszej krainy. Wiejskie gospodynie i miejscowi kucharze są mistrzami w robieniu: kartaczy, babki i kiszki ziemniaczanej, soczewiaków, blinów, czebureków, kołdunów, kibinów, czenaków, czy praskuce, karmuszki, ślizyki. W wielu domach wypieka się słynne sękacze, mrowiska i chleb na kalmusie. Smak tych potraw jest niepowtarzalny i gdzie indziej niespotykany. Ryby z suwalskich i mazurskich jezior wyróżniają także miejscową kuchnię - do najsmaczniejszych należą wędzone sielawy i sieje. Z mleka krowiego i koziego wytwarzane są znakomite sery białe i dojrzewające, a domowe receptury i metody tradycyjnego przygotowania potraw przyjęły często miejscowe restauracje, masarnie i piekarnie. Oto kilka przykładów przystanków kulinarnych na szlakach Mazur i Suwalszczyny:

Sękacze, sery i pierogi znad Wigier

W położonym niedaleko Suwałk gospodarstwie agroturystycznym Pani Zofia Tarasiewicz zajmuje się przetwórstwem mleka tradycyjnymi metodami. Zachęca do wzięcia udziału w zajęciach mleczarskich - począwszy od dojenia krowy aż po końcowy produkt otrzymywany z mleka – twarogi i sery. U Pani Zofii można również nauczyć się przygotowywania najpopularniejszej w naszym regionie potrawy - kartaczy. Udział w takich zajęciach należy uzgodnić telefonicznie (warsztaty kulinarne z 3-dniowym wyprzedzeniem, a warsztaty mleczarskie z 5-dniowym wyprzedzeniem). (Tartak 9, gm. Suwałki, tel. 87 563 71 74)

            Pani Teresa Biziewska prowadzi punkt sprzedaży wyrobów kulinarnych w swoim gospodarstwie, znajdującym się w bliskim sąsiedztwie Klasztoru Wigierskiego. Specjalnością Pani Teresy jest wypiek sękacza. Do tradycyjnej receptury wprowadza ona jednak różnorodne dodatki takie jak owoce, mak, przyprawy (np. papryka, chilli). Niewątpliwą atrakcją w lecie są również smażone pierogi, przygotowane na słodko, z nadzieniem z owoców sezonowych (Wigry 4, gm. Suwałki, tel. 508 220 490).

            Pani Bogusława Krejpcio-Nowosadko również mieszka nad Wigrami. Jej specjalnością są różnego rodzaju konfitury (malinowe, wiśniowe, truskawkowe, różane), soki i syropy owocowe, a także ogórki kwaszone z własnej uprawy ekologicznej. Gospodyni poleca również wykonywane w oparciu o stare receptury pierogi regionalne: gotowane lub pieczone. Proponowane wyroby są dostępne po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym (Stary Folwark 30, gm. Suwałki, tel. 695 947 372).

Ryby z mazurskich jezior

            Niedaleko Ełku znajduje się tradycyjna przetwórnia ryb. Jest małym, rodzinnym zakładem, należącym do sieci Dziedzictwo Kulinarne, którego produkty wyróżniają się wysoką jakością. Zakład zajmuje się przetwarzaniem ryb słodkowodnych, zakupionych od dostawców z Warmii i Mazur. W ofercie są ryby świeże, mrożone, tradycyjnie wędzone oraz marynowane w słoikach. W sezonie letnim zapraszamy również do smażalni, w której można skosztować zarówno ryb słodkowodnych jak i morskich (Przetwórstwo i Wędzenie Ryb, Sędki 4b, gm. Ełk, tel. 87 621 11 60, www.rybyzmazur.pl).

            Również w okolicach Ełku znajduje się Farma Mazurska. Siedlisko jest pięknie położone wśród zieleni, naturalnych łąk, w pobliżu lasu i jeziora Mącze. Specjalnością gospodarstwa jest świeże swojskie pieczywo, kozi ser, placki ziemniaczane, bigos, potrawy z grilla, a także marmolady, dżemy, ogórki kwaszone, korniszonki i inne. W gospodarstwie, po wcześniejszym uzgodnieniu, prowadzone są warsztaty z pieczenia chleba w kuchni mazurskiej, a także kurs dojenia kóz i wyrobu sera koziego. Większość produktów (jaja, mleko, warzywa, owoce) pochodzi z gospodarstwa. Obiekt jest czynny przez cały rok, oferta kierowana jest do gości, którzy skorzystają z minimum jednego noclegu (Farma Mazurska (Szarejki 14, gm. Ełk, tel. 87 619 77 05, www.masurenhof.info ).

Kraina miodem płynąca

            Okolice Gołdapi słyną z dobrego miodu. Działa tu Gołdapskie Stowarzyszenie Pszczelarz, oferujące najlepszej jakości miód oraz pyłek kwiatowy. Gołdapscy pszczelarze wypromowali miód o nazwie ,,Miód Mazur Garbatych”, który został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych. Organizacja jest członkiem Europejskiej Sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego, uczestniczy w programie Dziedzictwa Kulinarnego ,,Warmia Mazury Powiśle”. Stowarzyszenie prowadzi szkolenia, spotkania tematyczne, kluby dyskusyjne i warsztaty, a także szerokie działania edukacyjne. GSP dysponuje pracownią do prowadzenia zajęć przyrodniczych lub organizuje pokazy w pasiekach. Produkty dostępne po uzgodnieniu telefonicznym (Gołdapskie Stowarzyszenie Pszczelarzy, ul. Szkolna 2a, Gołdap, tel. 664 947 622, www.pszczelarze.net).

            Na ziemi gołdapskiej, nieopodal styku granic trzech państw (Polski, Litwy i Rosji) działa Stowarzyszenie Żytkiejmska Struga. Organizacja realizuje działania związane z promocją lokalnych tradycji i produktów kulinarnych. W ramach działania Ekomuzuem ,,Żytkiejmski Trójstyk” poleca warsztaty pieczenia sękacza i chleba. Warsztaty prowadzone są po uzgodnieniu telefonicznym (Stowarzyszenie Żytkiejmska Struga, ul. M. Konopnickiej 6/10, gm. Dubeninki, tel. 512 233 035).

Obwarzanki giżanki, kiełbasa giżowska i Mleczna Wieś

Niedaleko Olecka znajduje się wyjątkowa wieś – Giże. Działa tu Stowarzyszenie Agroturystyczne „Mazurska Kraina”, członek Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej. Organizacja ta cały czas dokłada starań, by urozmaicić ofertę turystyczną regionu. Zrzeszone w niej kwatery świadczą usługi agroturystyczne na wysokim poziomie.  Najnowszą atrakcją jest nowopowstała wioska tematyczna - Mleczna Wieś. Prowadzone tam warsztaty i animacje dostarczą rozrywki nie tylko najmłodszym. Na gości czeka „mleczny szlak”, prowadzący przez autentyczne wiejskie gospodarstwa. Trasę przemierza się zaprzęgiem konnym. W gospodarstwach młodzież ma okazję poznać ekologiczną produkcję mleka oraz dzień z życia głównej bohaterki – krowy. Po pokonaniu mlecznego toru przeszkód, udziale w grze terenowej i samodzielnym ubiciu masła czy produkcji twarogu, dzieci już nigdy nie powiedzą, że mleko pochodzi z kartonu. Na pamiątkę z pobytu w Mlecznej Wsi każdy może zabrać ze sobą artystyczną figurkę krowy własnego autorstwa.

Działające przy Stowarzyszeniu „Mazurska Kraina” Wiejskie Centrum Inicjatyw zrzesza prawdziwe mistrzynie wyrobów kulinarnych, które proponują naukę wykonania takich potraw jak obwarzanki giżanki, drożdżówki z serem, kiełbasa giżowska, pierogi z serem. Wszystkie produkty wytwarzane są na bazie surowców z gospodarstw ekologicznych. Centrum zaprasza na warsztaty kulinarne we wszystkie dni powszednie, po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym (Giże 7, gm. Świętajno, tel. 691 565 171, www.mazurskakraina.org).

Wszelkie materiały na temat sieci "Przystanki kulinarne” Suwalszczyzny i Mazur Wschodnich dostępne są na stronie: www.krainajacwingow.pl