Europejska Wieś Bociana – Pentowo

Wieś Pentowo nad Narwią stała się sławna za sprawą … bocianów. Wszystko zaczęło się od huraganu, który w 1991 roku przeszedł nad Pentowem i powalił wiele drzew na terenie majątku. Połamane i pourywane w połowie pnie stały się idealnym miejscem dla bocianów, które co roku na ich wierzchołkach i konarach budowały kolejne gniazda. Po zajęciu wszystkich drzew przeniosły się na sąsiednie budynki i słupy. Obecnie w Pentowie funkcjonuje 36 gniazd zasiedlonych i liczba ta nieustannie wzrasta. Takie nagromadzenie gniazd jest niespotykana w innym miejscu Polski i Europy.

Fundacja Europejskiego Dziedzictwa Przyrody (Euronatur), w 2001 roku przyznała tytuł Europejskiej Wsi Bocianiej maleńkiej wsi Pentowo k. Tykocina w województwie podlaskim. Taki tytuł uzyskuje tylko jedna miejscowość w każdym z krajów europejskich, w której podjęto znaczące działania na rzecz ochrony miejsc lęgowych bociana białego. Wśród wielu miast Polski, w których osiedlają się bociany wybrano właśnie Pentowo, które składa się z jednego gospodarstwa, na terenie którego znajduje się ponad stuletni dwór szlachecki.

Dwór w Pentowie został wybudowany w 1904 roku z drzewa ściętego w Puszczy Białowieskiej, co ciekawe, drzewa nie przewieziono lądem, lecz spławiono je rzekami, które niegdyś stanowiły szlak łączący Litwę z Koroną. Dwór od tamtego czasu jest w posiadaniu jednej rodziny – Toczyłowskich herbu Samson. Na terenie gospodarstwa,  znajduje się przez cały czas ponad 30 zasiedlonych bocianich gniazd. Tak duże zagęszczenie gniazd, posiadłość zawdzięcza wichurze, która miała miejsce w 1991 roku w tamtych okolicach. Wynikiem tej trąby powietrznej było połamanie większości drzew rosnących w na terenie posiadłości na wysokości kilku metrów. Było to idealne miejsce dla uwicia gniazd przez te ptaki, gdyż rozłożyste drzewa stanowią doskonałą podstawę pod ciężkie lęgowiska bocianie. Wynikiem tego, na przestrzeni zaledwie kilku dni oraz 200 metrów powstało ponad 30 gniazd. Tak licznej kolonii bocianiej z czasem zaczęło pomagać Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, gdyż uwite lęgowiska okazały się mieć zbyt słabe mocowania i zaczęły się rozpadać. Od tamtej pory rozpoczęto budowę specjalnych platform, idealnych na nowe lęgowiska. Na jednym z budynków gospodarczych znajduje się aż pięć gniazd, reszta usytuowana jest na pobliskich olchach, brzozach, czy sosnach. To również jest bardzo rzadko spotykane, gdyż zazwyczaj ptaki te budują swe gniazda na solidnych podstawach, głównie dachach i kominach. W Pentowie jednak można spotkać gniazda, które niemal bujają się na wietrze, ulokowane na szczytach tak wątłych drzew. Niektóre z siedlisk budowane są przez młode osobniki na bardzo cienkich drzewach lub nawet na szczytach wież widokowych.  

Bociany charakteryzują się tym, iż nie osiedlają się w pobliżu innych współbraci, gdyż nie tolerują konkurencji, która zabiera im pożywienie. Walczą pomiędzy sobą o lepsze miejsce na uwicie gniazda, przeganiając inne osobniki, a nawet wyrzucając ich jaja z gniazd. Tym bardziej fakt istnienia tak dużej kolonii bocianiej, na tak niewielkim obszarze, zdaje się być niezwykły. Jednak rozlewiska Narwii stanowią idealne miejsce dla żerowisk bocianich. Rozległe tereny w pobliżu tej rzeki są w stanie wykarmić tak dużą ilość osobników, w związku z czym nie muszą one między sobą konkurować o ilość i jakość pożywienia.

Widok przylatujących z końcem wiosny bocianów lub też odlatujących na koniec lata jest niezwykłym widowiskiem dla mieszkańców. Zdarzały się sytuacje, kiedy bociany po przylocie z Afryki nie miały jeszcze pożywienia, ponieważ zastała ich zima. Gospodarze dzielnie walczyli wtedy o dokarmienie jak największej ilości osobników, aby nie padły i doczekały do wiosny. Obecnie zamieszkanych jest 36 gniazd a ich liczba wciąż rocznie. Warto jest zobaczyć tak liczną kolonię ptaków, które stanowią swoisty symbol polskiej wsi, szczególnie podlaskiej wsi.

 Pentowie znajduje się dwór z 1904 roku udostępniany turystom również jako miejsce noclegowe. Właściciele obiektu przygotowali dwie wieże obserwacyjne pozwalające na obserwację gniazd z góry. Daje to niepowtarzalną możliwość sfotografowania ptaków z takiego ujęcia. Za niewielką opłatą za wstęp turystom wypożyczane są lornetki, przez które można dokładniej przyjrzeć się zwyczajom bocianów.

 

Europejska Wieś Bociania – Dworek Pentowo

Henryka i Bogdan Toczyłowscy

Tel. + 48 857 181 629

Mobile: +48 505 929 925

e-mail: pentowo@pentowo.pl

www.pentowo.pl

Członkowie klastra w okolicy:

Kiermusy Dworek nad Łąkami
Gastro Strefa S.C
Towarzystwo Amicus
Wydział Zarządzania Politechniki Białostockiej
Centrum Konferencyjno – Bankietowe Titanic
Podlaska Fundacja Sportu, Turystyki i Ochrony Przyrody SWT
Biuro Turystyki "BIAL-TUR" sp. z o. o.
Gościnna Kamienica
Best Western Hotel CRISTAL * * *
Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku
Hotel Gołębiewski w Białymstoku